Dự báo động đất chính xác có thể giúp con người giảm nhẹ mức độ thiệt hại sau mỗi cơn động đất lớn. Đến thời điểm này, thật không may, chúng ta vẫn chưa có một giải pháp hiệu quả nhằm cung cấp thông tin dự đoán chính xác về vị trí, cấp độ mạnh, và thời gian xảy ra của các trận động đất.
Ở một số các nghiên cứu dự báo động đất, việc phân tích thống kê địa chấn đối với các tập dữ liệu động đất thu thập từ trước đã được đưa ra (Hoque et al. 2020, Cao and Cao, Cao et al. 2018). Ứng dụng của thuật toán trí tuệ nhân tạo với các thông tin địa chất và tổ hợp dữ liệu vật lý địa cầu cũng được tính đến trong việc giải bài toán này (Hoque et al. 2020, Cao and Cao , Cao et al. 2018).
Một số nghiên cứu khác đã chỉ ra rằng: trước mỗi cơn động đất, có một số dấu hiệu quan trọng của thế giới tự nhiên đã được ghi nhận. Như là, ở trận động đất (năm 2011) ngoài khơi Thái Bình Dương, Tohoku, Nhật Bản, các biểu hiện dị thường của thú nuôi (như là chó và mèo) và sản lượng bò sữa bị suy giảm lớn đã xảy ra trong khoảng một tuần trước thời điểm thảm họa, cách vị trí chấn tâm 340 km (Yamauchi et al. 2014). Thêm nữa, có sự xuất hiện trong một khoảng thời gian của các dị thường trường từ yếu trước khi trận động đất xảy ra (Yao et al. 2022). Các dị thường từ yếu này có thể xuất phát từ một số cơ chế của hiện tượng cảm ứng điện từ và tương tác giữa các trường điện và dòng chuyển dời của các vật chất mang điện bên trong vỏ trái đất (Yao et al. 2022).
Vật lý địa cầu là ngành khoa học nghiên cứu trái đất bằng phương pháp Vật lý. Một hướng tiếp cận trong giải quyết bài toán dự báo động đất có thể gồm các yêu cầu sau:
- Xem trái đất là một hệ thống hoàn chỉnh và cô lập.
- Thu thập bộ đa dữ liệu một cách đồng thời theo thời gian thực ở cấp độ toàn cầu. Các dữ liệu này liên quan đến sự tương tác giữa các hoạt động con người với trái đất (như là, động đất kích thích xuất phát từ đập thủy điện), mô hình đứt gãy địa chất, phản ứng của thế giới động vật và thực vật, và trường tham số vật lý địa cầu (trường điện, trường từ, địa chấn, phóng xạ, nhiệt độ).
- Nghiên cứu và ứng dụng các lý thuyết Vật lý, Toán học, Công nghệ thông tin (như là, trí tuệ nhân tạo) và các ngành khoa học khác trong việc tìm ra các quy luật tương quan của các loại dữ liệu riêng biệt và từ đó tìm ra được mối quan hệ xuất hiện giữa một trận động đất tương lai và các tập dữ liệu đó.
Chúng ta mong chờ đến ngày một mô hình dự báo động đất hiệu quả được thành hiện thực.
Hình 1. Chó cỏ Việt Nam (Trang O. 2019).
Liệu động vật có thể dự báo trước cơn động đất ?
(Lê Văn Anh Cường, 31/03/2025)
Tài liệu tham khảo:
Cao, Đ.T. & Cao, Đ.T. Tiếp cận thống kê hiện đại và trí tuệ nhân tạo (AI) trong nghiên cứu động đất Ví dụ tại khu vực Tây Bắc Việt Nam. Nhà Xuất bản Khoa học và Công nghệ, ISBN 978-604-9988-75-2.
Cao, T.D., Dang, H.T. & Cao, T.D. 2018. Nghiên cứu dự báo động đất khu vực bậc thang thủy điện sông Đà. In: Đặc điểm địa chấn kiến tạo khu vực bậc thang thủy điện sông Đà (ed. D.V. Le). Nhà Xuất bản Khoa học tự nhiên và Công nghệ ISBN 9786049137891.
Hoque, A., Raj, J., Saha, A. & Bhattacharya, P. Year. Earthquake magnitude prediction using machine learning technique. Conference Earthquake magnitude prediction using machine learning technique, 37-53.
Trang, O. 2019. Chó cỏ Việt Nam. Vol. 2025.
Yamauchi, H., Uchiyama, H., Ohtani, N. & Ohta, M. 2014. Unusual animal behavior preceding the 2011 earthquake off the pacific coast of Tohoku, Japan: A way to predict the approach of large earthquakes. Animals 4, 131-145.
Yao, X., Wang, W. & Teng, Y. 2022. Detection of geomagnetic signals as precursors to some earthquakes in China. Applied Sciences 12, 1680.
https://scienceexchange.caltech.edu/topics/earthquakes/what-causes-earthquakes