.png)
Nhật thực và nguyệt thực và hai hiện tượng thiên văn kỳ thú được rất nhiều tín đồ mong chờ, nhưng có một sự khác biệt rõ rệt về thời gian diễn ra giữa chúng. Nhật thực thường chỉ kéo dài tối đa vài phút, trong khi nguyệt thực có thể diễn ra hàng giờ. Để hiểu rõ lý do, trước hết chúng ta cần xem xét lại bản chất của hai hiện tượng này.
Vậy đầu tiên nhật thực và nguyệt thực là gì?
Như chúng ta đã biết, nhật thực xảy ra khi Mặt Trăng di chuyển vào vị trí giữa Trái Đất và Mặt Trời, che khuất một phần hay toàn bộ ánh sáng từ Mặt Trời chiếu xuống Trái Đất. Hiện tượng này chỉ có thể quan sát được tại một khu vực nhỏ trên bề mặt Trái Đất, nơi mà bóng của Mặt Trăng quét qua.
Ngược lại, nguyệt thực xảy ra khi Trái Đất nằm ở vị trí giữa Mặt Trăng với Mặt Trời. Lúc này Trái Đất cũng sẽ chặn ánh sáng từ Mặt Trời chiếu đến Mặt Trăng, khiến Mặt Trăng bị che khuất một phần hoặc toàn bộ. Nguyệt thực có thể quan sát từ bất kỳ nơi nào trên Trái Đất khi Mặt Trăng ở phía trên đường chân trời vào những đêm trăng tròn.
Vậy tại sao thời gian nhật thực ngắn hơn nguyệt thực?
Quay trở lại với câu hỏi chính ở đầu bài viết, có 2 lý do chính để giải thích về sự chênh lệch về thời gian giữa hai hiện tượng này:
1. Kích thước của bóng che
Trái Đất lớn hơn Mặt Trăng rất nhiều, với đường kính lớn hơn khoảng 3.7 lần. Điều này dẫn đến việc bóng của Trái Đất lớn hơn nhiều so với bóng của Mặt Trăng. Khi xảy ra nguyệt thực, bóng của Trái Đất có thể phủ kín toàn bộ bề mặt Mặt Trăng và thậm chí lan ra ngoài không gian xung quanh nó. Ngược lại, bóng của Mặt Trăng khi chiếu xuống Trái Đất chỉ tạo ra một vùng bóng hẹp, thường có đường kính khoảng 150 km.
Để dễ hình dung, khi Mặt Trăng di chuyển qua bóng của Trái Đất, nó cần vượt qua một vùng bóng rộng gấp ba lần đường kính của chính nó. Với tốc độ di chuyển trên bầu trời khoảng 0.55 độ/giờ và với đường kính góc là 0.5 độ, Mặt Trăng cần gần 3 giờ để thoát hoàn toàn ra khỏi bóng của Trái Đất. Trong khi đó, nhật thực toàn phần chỉ kéo dài từ 2 đến 7 phút vì vùng bóng hẹp của Mặt Trăng di chuyển khá nhanh qua bề mặt Trái Đất.
2. Tốc độ di chuyển và chuyển động tương đối
Mặt Trăng quay quanh Trái Đất với tốc độ khoảng 1 km/giây, và Trái Đất cũng tự quay với tốc độ khá lớn, khiến bóng của Mặt Trăng di chuyển nhanh trên bề mặt Trái Đất. Điều này làm cho thời gian quan sát nhật thực tại một địa điểm cụ thể là rất ngắn. Nguyệt thực thì khác. Mặt Trăng di chuyển qua vùng bóng của Trái Đất, nhưng vì vùng bóng quá lớn nên hiện tượng này kéo dài lâu hơn.
Tóm lại, sự khác biệt về thời gian giữa nhật thực và nguyệt thực chủ yếu đến từ kích thước bóng che và tốc độ chuyển động của các thiên thể. Chính sự khác biệt khiến cả hai hiện tượng đều có sức hấp dẫn riêng đối với những người yêu thích thiên văn.
—---------------------------
Nguồn ảnh: Quora
Tài liệu tham khảo:
[1] https://science.nasa.gov/moon/eclipses/
—---------------------------
- TKN -